Tegen de klippen op het tij keren

Als het om klimaat en energie gaat, is Jurgen van der Heijden onvermoeibaar. ’s Ochtends schuift hij aan op een provinciehuis als voorzitter van de PWOZ (Participatie Wind Op Zee), ’s avonds zit hij aan de keukentafel om bewoners te helpen bij het opzetten van een energiecoöperatie. “In beide situaties denk ik: wat fijn dat ik hier zit en er niet aan hoef te twijfelen dat ik meewerk om ontwikkelingen de juiste kant op te krijgen.”

Het mag dan nog niet op alle fronten duidelijk zijn hoe alle betrokkenen het gaan invullen, maar dát de energietransitie pure noodzaak is, staat als een paal boven water. Waar ook geen twijfel over bestaat: iedereen is erbij nodig. Jurgen: “Overschakelen van fossiele brandstoffen naar duurzame energie is een enorme klus. Overheden, bedrijven, banken en burgers: we moeten het samen doen. Burgers lijken daarin misschien een kleine partij, maar ze kunnen echt wel een deuk in een pakje boter slaan.” Jurgen kan het weten, want al zo’n tien jaar ondersteunt hij bewoners bij het opzetten van hun lokale energiecoöperatie. Hij is momenteel aan coöperatie nummer dertig toe. “Dat is DUEC, de Duurzaam Uitgeest Energie Coöperatie. Burgers draaien daar inmiddels zelfstandig projecten. Die variëren van gezamenlijke inkoop van zonnepanelen en participatie in een windmolen tot investeringen in een collectieve warmte-koudeopslag. Een goed voorbeeld van het feit dat energiecoöperaties zeer concrete resultaten kunnen boeken. Echt mooi om te zien.”

Diepere lading
Voor Jurgen is het altijd belangrijk geweest om zich binnen zijn werk bezig te kunnen houden met onderwerpen die ertoe doen. Maar zijn motivatie kreeg een diepere lading toen zijn dochters geboren werden. “Op dat moment drong nog eens extra tot mij door: wij zitten met zijn allen op een heilloze weg door de planeet zo uit te putten en het klimaat zo te vernachelen. Daar kan ik slapeloze nachten van krijgen, maar dat voorkom ik door er tegen de klippen op iets tegen te doen via mijn werk. Misschien klinkt daar iets van wanhoop doorheen, maar zo ervaar ik niet. Ik word er namelijk heel vrolijk van door met mijn werk bij te dragen aan het keren van het tij. Ik zou er niet aan moeten denken om in projecten te zitten die nog eens eventjes interen op de fossiele voorraden die we eigenlijk nu al niet meer moeten gebruiken.”

Iets nieuws
Daar hoeft Jurgen niet bang voor te zijn, want de projecten waar hij namens AT Osborne bij betrokken is concentreren zich geheel op het tegenovergestelde: de energietransitie. Hoe is het om daar op veel verschillende manieren aan te werken? “Die afwisseling is de lol ervan. Bij sommige energiecoöperaties zijn de wijkbewoners mijn opdrachtgever. Zij krijgen geld van de overheid, en besluiten zelf dat deels in te zetten om mij in te huren. Ik word dus niet over hen afgeroepen, maar zij kiezen er zelf voor. Ik ervaar dat als een bijzondere vorm van opdrachtgever- en -nemerschap. Het is natuurlijk sowieso leuk om ’s avonds bij mensen thuis aan de koffietafel te zitten en over zinvolle initiatieven te praten. Vooral als daar ook echt iets uitkomt, wat eigenlijk altijd het geval is. Met de coöperatie in Uitgeest gaan we voor het eerst een volgende fase in. Zij huren een medewerker in, die hun projecten concreet gaat begeleiden. Heel bijzonder. Ook voor AT Osborne is het nieuw. Wij gaan de persoon in kwestie opleiden, en dat is een primeur.”

Aan de wieg
Van AT Osborne krijgt Jurgen alle ruimte om zich bezig te houden met allerlei activiteiten op het gebied van klimaat en energie. De ene keer gebeurt het gewoon betaald, de andere keer tegen gereduceerd tarief of geheel onbezoldigd. Een voorbeeld dichtbij huis is het Baarns Klimaatakkoord, waarvan AT Osborne (gevestigd in Baarn) en Jurgen mede aan de wieg stonden. “Alle betrokken partijen hebben afgesproken om bepaalde prestaties te leveren, bijvoorbeeld de afname van groene stroom.” Veel verder van huis, namelijk in de Noordzee, speelt een andere activiteit van Jurgen. Als voorzitter van de vereniging PWOZ (Participatie Wind op Zee) lobbyt hij bij de centrale overheid om het mogelijk te maken dat burgers, bedrijven en lagere overheden aandelen kunnen kopen in windmolens op zee.

Jurgen doet dus energie- en klimaatprojecten in alle soorten en maten en op diverse niveaus. Er zijn veel verschillen, maar ook overeenkomsten. Een belangrijke uit die laatste categorie: “De mensen met wie ik het doe, of dat nou wijkbewoners zijn of ambtenaren of mensen van bedrijven, ze zijn allemaal gemotiveerd om de energietransitie concreet gestalte te geven en de klimaatverandering een halt toe te roepen. En dat sluit helemaal aan op waar ik mijn eigen energie in wil steken.”