In het kader van de internationale samenwerking Blue Deal reisde daarom een groep Nederlandse waterexperts naar Ethiopië om hun kennis te delen en lokale overheden te ondersteunen. In opdracht van Waterschap Zuiderzeeland organiseerden AT Osborne-collega’s Leonie Botjes (consultant Bestuur en Organisatie) en Leen Oosterom (consultant Water & Klimaat) dit werkbezoek in het kader van het internationale waterschapprogramma Blue Deal.
Klimaatverandering en vervuiling zorgen in Ethiopië voor grote wateruitdagingen: extreme droogte, overstromingen en vervuild water bemoeilijken de toegang tot voldoende en schoon water. Via de Blue Deal helpen Nederlandse waterschappen (onder andere) Ethiopische waterbeheerders om toekomstbestendiger te worden. De Blue Deal is een ambitieus programma: vóór 2030 willen Nederlandse waterschappen wereldwijd 20 miljoen mensen toegang geven tot voldoende, schoon en veilig water. Ethiopië is een van de 15 landen waar langdurige partnerschappen zijn opgezet.
Waterakkoord
In 2020 sloegen Ethiopische nationale en regionale overheden de handen ineen om de problemen in het stroomgebied van de Awash-rivier aan te pakken. In een zogenoemd Waterakkoord maakten het ministerie van Water & Energie, de regionale waterschappen en de nationale uitvoeringsorganisatie voor het rivierbeheer afspraken over samenwerking. De Nederlandse delegatie ondersteunt deze partijen bij het uitbouwen van die samenwerking tot een levendig en effectief stelsel.
Leonie: “De regio’s langs de rivier zijn afhankelijk van elkaar: zo hebben de benedenstroomse gebieden schoon water nodig van de bovenstroomse provincies. Ze moeten dus samen oplossingen vinden. Maar goede afspraken maken én nakomen is in de praktijk een behoorlijke uitdaging. Het Waterakkoord, dat met hulp van Nederlandse experts is opgesteld, is een belangrijke stap in de goede richting.
Landkaart van Ethiopië met zwarte markering van het Awash-stroomgebied met Nederland ter illustratie als schaalreferentie.
‘Onze drive is het vinden van de beste oplossingen voor mens, milieu en maatschappij – óók internationaal’
Ruimte voor de Rivier
Het project focust specifiek op het versterken van samenwerking in het stroomgebied van de Awash. Leonie: “Onze rol is om bestuurders en directeuren te begeleiden bij het samen ontwikkelen van een gezamenlijke aanpak. Daarbij kunnen we terugvallen op kennis die we in Nederland hebben opgedaan, bijvoorbeeld in het programma Ruimte voor de Rivier. Daaruit leren we hoe je tot besluitvorming en uitvoering van robuuste oplossingen komt. Zoals hoe je waterveiligheid slim combineert met ruimtelijke ontwikkeling, en zo draagvlak en meerwaarde creëert.”
Vertrouwen bouwen
Een succesvolle samenwerking ontstaat niet van de ene op de andere dag. Leonie: “Net als bij ons in Nederland vraagt dat tijd en vertrouwen. Tegelijkertijd zijn de omstandigheden in Ethiopië – denk aan beperkte middelen – allesbehalve eenvoudig.” Tijdens het werkbezoek richtte de Nederlandse delegatie zich op het versterken van de ‘tussenlaag’. Dit zijn functionarissen veelal direct onder de bestuurlijke laag. Deze groep directeuren moet de bestuurlijke wensen vertalen naar uitvoering en tegelijk de (teams van) experts aansturen en hun signalen naar de bestuurders brengen.
Leonie: “Via werkbezoeken aan laboratoria, meetpunten voor waterkwaliteit, nieuwe kanalen, dijken en herbebossingsprojecten voerden we gesprekken over rolverdeling en voortgang. Ook werd een intentieverklaring ondertekend waarin partijen gezamenlijk op zoek gaan naar financiering voor herbebossing als maatregel tegen erosie.”
Foto: Secretaris-directeur Wouter Slob van Waterschap Zuiderzeeland met de ondertekende ‘Letter of Intent’ om gezamenlijk op zoek te gaan naar financiering voor herbebossing.
MVO
“Bij AT Osborne vinden we dat duurzaamheid en klimaatadaptatie geen grenzen kennen”, vervolgt Leonie. “We voelen ons verantwoordelijk om verder te kijken dan Nederland alleen. Daarom dragen we, uiteraard tegen een sterk gereduceerd MVO-tarief, ook internationaal bij aan duurzame oplossingen op plekken waar die hulp hard nodig is en stabiliteit creëren in een instabiele omgeving. Dit project sluit perfect aan op onze drive: het vinden van de beste oplossingen voor mens, milieu en maatschappij. Water is hierbij zowel bron van conflict als één van verbinding”
‘In Nederland weten we uit ervaring hoe belangrijk het is om ruimte en rust in te bouwen voor een breed gedragen plan. In Ethiopië zijn ze meer gewend aan een top-down benadering’
Organiseren en verbinden
“In essentie doen we in Ethiopië hetzelfde als in Nederland: complexe samenwerking organiseren rondom waterbeheer. Alleen is de context totaal anders. Ook hier draait het om het begrijpen van de ‘onderstroom’ – de vaak onzichtbare belangen en dynamieken – en die verbinden met de ‘bovenstroom’: duidelijke afspraken en uitvoering.”
Grondslag voor groei
De kracht van de Blue Deal is volgens Leonie dat je het niet vanaf je bureau doet. “Je moet erheen en met de mensen op locatie in gesprek gaan om écht verschil te kunnen maken. En dat is ook direct een les voor ons werk in Nederland. We willen vaak te snel stappen zetten en richten ons te weinig op aandacht en contact. Terwijl daar de grondslag ligt voor duurzame groei richting schoon water.
Leonie’s take-aways van het werkbezoek:
- Projectbezoeken zijn belangrijk om (abstracte) governance-discussies meer toepassingsgericht te maken
- Je kunt oneindig lang op zoek gaan naar consensus, maar soms moet je simpelweg keuzes maken en in actie komen om te achterhalen wat wel en niet werkt. Daarin kunnen we veel leren van onze Ethiopische collega’s.
- Via de gesprekken op locatie kunnen de experts heel goed duiden wat er goed en minder goed gaat. Het is belangrijk om waardevolle inzichten op deze manier boven tafel te krijgen en vervolgens door te geven in de keten.
De kracht van polderen
De Nederlandse polderaanpak biedt inspiratie. Leonie: “Wij weten uit ervaring hoe belangrijk het is om ruimte en rust in te bouwen voor een breed gedragen plan. In Ethiopië zijn ze meer gewend aan een top-down benadering. Maar juist daar stokt het soms bij de uitvoering. Door hen kennis te laten maken met een meer gezamenlijke manier van werken – waarin álle betrokken partijen worden meegenomen – hopen we duurzame verandering te ondersteunen. Dat vraagt geduld, aandacht en tijd.”
Stevige basis
Waar het volgens Leonie uiteindelijk om draait, is echte interesse. “Het willen weten wat de ander drijft en begrijpen waar iemands belangen en ook de zorgen liggen. Alleen zo bouw je samen een stevige basis om bergen te verzetten. En dat is precies waar wij Osborners elke dag ons best voor doen.”
Wil je meer weten over onze aanpak en hoe we ook jouw (internationale) project of programma kunnen versterken? Neem contact op met Leonie Botjes.
Meer informatie
Leonie Botjes
Neem contact op
Klaar voor verandering? Zet vandaag de eerste stap en plan een kennismaking in.
