Evaluatie Pomp 7: lessen uit een openhartoperatie voor Europa’s grootste gemaal

Als we terugkijken op de installatie van pomp 7, een extra pomp in het gemaal IJmuiden, dan zien we een bijzonder project dat niet alleen technisch uitdagend was, maar ook een stevig beroep deed op de samenwerking en het vertrouwen van alle betrokkenen. Coen Kramer, adviseur bij AT Osborne en betrokken bij de evaluatie van dit project, deelt zijn inzichten over de waarde van deze samenwerking en de belangrijke lessen die eruit zijn getrokken.

De installatie van pomp 7 was geen routineklus. Het gemaal speelt een cruciale rol in het drooghouden van een deel van West-Nederland en beschermt miljoenen mensen en een derde van onze economische waarde. De installatie moest plaatsvinden terwijl het gemaal operationeel bleef, midden in het stormseizoen én onder hoogwatercondities. Kortom, het was een openhartoperatie waarbij het hart moest blijven kloppen.

Vervangings- en renovatieopgave

De aanleiding was urgent. Na de uitval van een pomp in 2020 moest een tijdelijke installatie worden ingezet, met hoge kosten tot gevolg. Om herhaling te voorkomen besloot Rijkswaterstaat tot aanschaf van de extra pomp. Deze maakt het mogelijk om bij uitval van een van de bestaande pompen deze te kunnen vervangen. Ook kan de pomp worden ingezet tijdens het onderhoud van een van de andere pompen. Pomp 7 fungeerde als opmaat voor de grootschalige vervangings- en renovatieopgave (VenR) die eraan komt voor het gemaal. De installatie van deze extra pomp moest aantonen of vervanging mogelijk is zónder dat het gemaal uit bedrijf gaat.

Diepgaande analyse

Vanwege die uitzonderlijke context vroeg Rijkswaterstaat AT Osborne het project te evalueren. Coen: “Dankzij onze ervaring met complexe infrastructuurprojecten en een methodische aanpak waarin we theoretische kaders combineren met praktijkkennis, konden we een gedragen eindbeeld helpen formuleren — mét de betrokkenen. De evaluatie begon met een grondige documentstudie en werd gevolgd door interviews met alle betrokkenen: van de assetmanagers van Rijkswaterstaat tot aannemers. Dankzij de open houding van de gesprekspartners kregen we niet alleen zicht op de feiten, maar ook op de gevoelens, spanning en trots binnen het team.”

‘Er ontstond niet alleen een helder rapport, maar ook een lerende organisatie die beter is voorbereid op de rest van de vervangingsopgave’

Coen Kramer

adviseur water en klimaat

Vertrouwen en openheid

Een belangrijke succesfactor was de ‘complementaire inbreng’ van ons evaluatieteam. Coen: “Senior adviseur Jack Rouwendaal bracht jarenlange ervaring mee met bouwteamachtige samenwerkingen in hoog risicoprojecten, waarin opdrachtgever, aannemer en vaak ontwerpers vanaf het begin samen het project ontwerpen en realiseren. Deze kennis hielp om inhoudelijke dilemma’s goed te duiden. Adviseur Lianne van der Weerd voegde hieraan haar sterke analytische vaardigheden en methodologische scherpte toe, waarmee de rode draden in data en gesprekken boven tafel kwamen. Juist deze combinatie zorgde voor vertrouwen en openheid bij alle deelnemers.”

Van feiten naar gedeelde inzichten

Onze analyse richtte zich niet alleen op ‘wat er is gebeurd’, maar ook op ‘wat dat betekent voor de toekomst’. Coen: “In een afsluitende werksessie met alle kernpartijen legden we de belangrijkste lessen terug. Deze sessie leidde tot een gedeeld beeld van wat goed ging én waar nog groeiruimte zit. Zo ontstond niet alleen een helder rapport, maar ook een lerende organisatie die beter voorbereid is op de rest van de vervangingsopgave.”

‘Dit is wat ons drijft: het maken van impact, het bijdragen aan de toekomst en het leveren van oplossingen die zowel praktisch als duurzaam zijn’

Coen Kramer

adviseur water en klimaat

Sterker uit de uitdaging

De belangrijkste lessen die uit de evaluatie naar voren kwamen? “Samenwerking op basis van vertrouwen is cruciaal bij dergelijke complexe, risicovolle operaties. Zorg daarnaast voor een realistische planning – zeker in het stormseizoen – en voor het succes van zo’n project is het essentieel dat je alle stakeholders vroegtijdig erbij betrekt”, vertelt Coen. Ook de waarde van een gezamenlijke leerervaring mag niet onderschat worden. “Als je samen reflecteert op wat er gebeurd is, zorg je ervoor dat je als organisatie en als sector sterker uit de uitdaging komt.”

In verbinding met de toekomst

Wat dit project bijzonder maakte, was de combinatie van urgentie, complexiteit en samenwerking. De evaluatie van Pomp 7 was voor AT Osborne dan ook meer dan alleen een afsluiting van het project. Coen: “Het voelde niet als een opdracht, maar als een kans om samen met Rijkswaterstaat te leren van dit cruciale moment in het nationale waterbeheer. Dit is wat ons drijft: het maken van impact, het bijdragen aan de toekomst en het leveren van oplossingen die zowel praktisch als duurzaam zijn.”